ORTA ASYA'DA KURULAN İLK MÜSLÜMAN TÜRK DEVLETLERİ
KARAHANLILAR ( AFRASİYAP OĞULLARI)
- Orta Asya'da kurulmuş ilk Müslüman Türk devletidir.
- Kurucusu "Bilge Kül Kadirhan"dır.
- Yönetici Türk, halkı Türk'tür. (Karluk, Yağma, Çiğil, Tuhsi)
- Resmi dilleri Türkçe'dir. (Bu iki durum ulusçu karakterde olduklarını gösterir.)
- "Satuk Buğra Han" zamanında İslamiyeti kabul ettiler. (ismini Abdülkerim olarak değiştirdi)
- İslamiyeti devletin resmi dini haline getiren ilk "Büyük Türk devletidir."
- Bimarhane adı verilen hastaneler inşa ettiler.
- İlk Türk İslam medresesini kurdular.( Semerkand Medresesi / Tamgaç Buğrahan zamanında açıldı)
- Dünya tarihinde ilk burslu öğrencilik sistemini başlattılar.
- İlk Türk - İslam edebi eserlerini yazdılar.
- Ribat adı verilen kervansaraylar inşa ettiler.
- Gulam sistemini ilk defa kullanmışlardır.
- Gulam= Kelime manası esir edilmiş köle demektir. Savaşlarda toplanan esirlerden askere uygunluk taşıyanları önce gulamhanelerde daha sonra ise askere alındığı sistemdir. Bu sistemin Osmanlı Devleti'ndeki karşılığı "Pençik"tir.
GAZNELİLER
- Afganistan'ın Gazne kentinde kurulmuştur. Kurulduğu yerin adını almıştır.
- Kurucusu dünya tarihinde ilk defa padişah unvanını kullanan "Alp Tigin"dir.
- En önemli hükümdarı "Gazneli Mahmut"tur.
- Ayrıca Mahmut(17) ve oğlu Mesut (11) zamanlarında Hindistan'a toplamda 28 sefer yapılmıştır. Afganistan, Pakistan ve Bangladeş devletleri müslümanlaşmıştır. Seferler sonucunda Hindistan'daki kast sistemi zayıflamıştır. Ayrıca ordu ve toplum çok uluslu hale gelmiştir. Buda yıkılışına zemin hazırlamıştır. Not: Mahmut'un yapmış olduğu 17 seferin ilk 4'üne Mahmut'un sarayımın en değerli hazinesi dediği "Biruni"de katılmıştır.
- Gazneliler Selçuklular ile yaptığı 1035 Nesar 1038 Sarash ve 1040 Dandanakan savaşlarını Selçukluya kaybederek yıkılış sürecine girmiştir. Gaznelileri "Gurlu"lar (Afganlar) yıkmıştır.
BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ (1040 - 1157)
- Dandanakan savaşı sonunda İran'da kuruldu.
- Resmi dilleri Farsça'dır.
- Devlet ismini Selçuk Bey'den alır ancak kurucusu Tuğrul Bey'dir.
- Ayrıca Selçukluların Atası "Demiryaylı" lakaplı "Dukak Bey"dir.
1048 yılında Bizans ile yapılan Pasinler Savaşı kazanıldı.( Gürcü kralı "lipalit" esir alındı). Daha sonra kendisi Bizans ile yapılan bir anlaşma sonucu serbest bırakıldı. 1055'te ise Tuğrul Bey Bağdat seferini yaparak Şii Büveyhoğullarına tamamen son verdi. Böylece İslamın koruyuculuğu tamamen Türklere geçti. Sefer sonunda halife Tuğrul Beye "Doğunun ve Batının hükümdarı" unvanını verdi.
1058 yılında yapılan bir törenle halife tacını Tuğrul Bey'e devretmiştir.
NOT: Tuğrul Bey ünlü İslam alimi İmam-ı Azam Ebu Hanifi'nin mezarını ziyaret edip üzerine Türbe yaptırmıştır.
- 1064'te Sultan Alparslan Ani(Kars) şehrini fethetti. Bunun üzerine halife kendisine "Ebul Feth (Fetihlerin babası) unvanını verdi.
- 1071'de ise Alparslan Malazgirt'te "Romen Diyojeni" yendi.
Malazgirt Savaşının Sonuçları şunlardır:
1. Anadolu'nun kapısı Türklere açıldı.
2. Anadolu'da ilk Türk - İslam devletleri kuruldu.
3. Türkiye tarihi başladı.
4. Türkleri tek başına yenemeyeceğini anlayan Bizans, Avrupa devletlerinden yardım isteyerek Haçlı seferlerine neden oldu.
5. İlk defa Bizans imparatoru Müslüman bir sultanın eline esir düştü.
Not: Sultan Melik Şah Büyük Selçukluya en parlak zamanını yaşatan hükümdardır.
Büyük Selçuklu Devletinin Yıkılma Nedenleri
1. Hasan Sabbah'ın başlatmış olduğu Batınilik faaliyetleri
2. Abbasilerin gizli faaliyetleri
3. Tahta kavgaları
4.Melik ve Atabayların bağımsızlık çalışmaları
5.Oğuzların devlete küsmesi.
6.Yıkılmasının en önemli nedeni: 1141 Karahitaylarda yapılan Katvan Savaşının kaybedilmesi.
0 Yorumlar